2021 yılından beri Afganistan üzerinde tam kontrol sahibi olan Taliban, ülkedeki 14 milyon kadın ve kız çocuğuna uyguladığı baskıyla tepki çekiyor. Zor şartlar altında yaşayan Afganistanlı kadınlar, günden güne ağırlaşan cezalara boyun eğmek zorunda kalıyor. Geçtiğimiz günlerde bu yasalara bir yenisi daha eklendi. Taliban yönetiminin yeni yasaları resmi adı Erdemi Yayma ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı olan kurum tarafından denetlenecek. Ayrıca Bakanlık, ülkedeki hiç bir kadının yasalardan muaf olamayacağını duyurdu.
YENİ YASA, KADIN SESİNİ “POTANSİYEL AHLAKSIZLIK” OLARAK NİTELENDİRİYOR
Yeni yasalara göre, Afganistan’da kadınlar artık kamusal alanda konuşamayacak. Kadın sesi, “potansiyel ahlâksızlık” kapsamında yer alacak. Yetişkin bir Afgan kadın, zorunlu olarak evinden ayrıldığında sesini, yüzünü ve vücudunu gizlemekle yükümlü olacak.
Taliban Yönetimine göre; Kadınların, evlerinin içinden bile yüksek sesle şarkı söylemesi ya da kitap okuması duyulmayacak şekilde olmalı. Bundan böyle Afgan kadınların kan veya evlilik bağıyla bağlı olmadıkları erkeklere doğrudan bakmalarına da izin verilmeyecek.
İÇ HUKUKTA, İNSAN HAKLARINA AYKIRI HAREKET EDİLİYOR
Öte yandan taksi şoförleri yanlarında uygun bir erkek refakatçi olmadan bir kadını götürmeyi kabul ederlerse cezalandırılacak. Buna uymayan kadınlar ya da kız çocukları gözaltına alınabilecek ve Taliban yetkilileri tarafından uygun görülen bir şekilde cezalandırılabilecek. Afganistan iç hukuku gibi görüle durum, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 30 maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle diğer ülkeler tarafından uygunsuz görülüyor.
EĞİTİMDEN İŞ HAYATINA KADAR YASAKLARLA YAŞIYORLAR
Taliban, Afganistan’da ilk kez 1996’da yönetimi ele geçirmiş, 2001’de Amerika öncülüğündeki koalisyonun ülkeyi işgaliyle iktidardaki kontrolü kaybetmişti.
Takip eden 20 yılda Afgan kadınlar, temel haklarına, mücadele ederek kavuştu. Bu mücadele, yeni rejimin silah zoruyla haklarını bir kez daha ellerinden alana kadar devam edebildi. İkinci Taliban rejimi, ilk olarak 2021 Eylül ayında kız çocuklarına 6’ıncı sınıftan itibaren eğitimi yasakladı. Yanlarında erkek olmayan kadınların dışarı çıkmasına kısıtlama getirildi, kadınlar sektörlerin büyük çoğunluğunda iş hayatından men edildi. Afgan kadınlar, tüm bu yasaklara protestolarla karşılık verdi. Ancak en büyük tepki Aralık 2022’de kadınların üniversiteye gitmesinin yasaklanmasına karşı ortaya çıktı.
